Restauratie en herbestemming
Rijksmonument kapelboerderij Genooi
SAS-2014-01005
Ontworpen door architect ir. Geert Mevissen ( www.geertmevissen.nl )
Kapelke van Genooi met links kapelboerderij Genooi, thans Pelgrimshoes Genooierhof
Eindverantwoording
Venlo, 14 oktober 2016
Inleiding
Met deze rapportage verzoekt de gemeente Venlo de provincie Limburg om over te gaan tot definitieve vaststelling van de subsidie voor het project Kapelboerderij Genooi. In deze rapportage gaan we achtereenvolgens in op de gestelde voorwaarden uit de toekenningsbeschikking.
Looptijd project
Het project is opgepakt en uitgevoerd in de periode van 18 mei 2015 tot 29 februari 2016. Het project was in twee fases verdeeld, restauratie en renovatie van het pand met complete binnen afwerking van de bestaande woning, gevolgd door de interne herbestemming tot bed & breakfast van de bestaande schuur. De tussenoplevering van fase 1, restauratie en renovatie, was conform de planning op 1 juli 2015.
Voorgevel naar links en voorgevel naar rechts
Resultaten van het project
In het projectplan waren de volgende resultaten geformuleerd:
- De restauratie en herbestemming van de kapelboerderij Genooi (1846) gelegen aan de Sint Urbanusweg 75 te Venlo
- Bevorderen werkgelegenheid, inclusief “social return”.
De volgende resultaten zijn naar aanleiding van de bouwactiviteiten uiteindelijk behaald:
- Restauratie instandhouding complete kapelboerderij Er is een uitgebreide cascorestauratie uitgevoerd, waarbij de historische voorgevel is herbouwd en het complete metselwerk van voor en achtergevel zorgvuldig is hersteld en bij scheuren zijn ingeboet en vaak versterkt met spiraalwapening in de voegen. Bouwsporen van de opeenvolgende ontwikkelingsfasen zijn zichtbaar gemaakt en het voegwerk is op historisch correcte wijze vervangen. Om verdere verzakkingen en uitbuigingen van de gevel tegen te gaan is er voor gekozen vloeren, gevels en het dak te fixeren. In de schuur werden de bestaande stalen kolommen vervangen door langere kolommen die op de vaste grond funderen. Over de bestaande verdiepingsvloer is een nieuwe houten vloer aangebracht die middels een randbalkconstructie aan alle gevels rondom is verankerd. De kapconstructie, die in 1944 al eens extra versterkt werd, werd voorzien van een windverband. Deze maatregelen werden getroffen in combinatie met bouwkundige kwaliteitsverbetering op het gebied van thermische isolatie, geluidsisolatie vochtwering en brandbeveiliging.
Voorgevel kapelboerderij Genooi voor en na oplevering fase 1, restauratie en renovatie
- Renovatie van het woongedeelte
Het woongedeelte ligt tussen de verbouwde schuur en het kapeldeel in. De vertrekken van het woongedeelte werden ontdaan van ingebouwde ruimtes zoals douche en toiletruimte, om de oorspronkelijke verhoudingen te herstellen. Het nieuwe toilet en de badkamer van de woning zijn daarom in de schuur komen te liggen. Door geïsoleerde voorzetwanden te plaatsen en een nieuwe geïsoleerde vloer over de bestaande plafondconstructie te leggen werd het mogelijk om de kwaliteiten van de ruimtes comfortabeler te maken en het authentieke elan te benadrukken van met name de eetkeuken en de woonkamer/ontvangstruimte; zie foto’s.
- Conservering van het kapeldeel (onderkelderde woonruimte) De ten opzichte van het woongedeelte verhoogd liggende zone met kleine kamertjes en kelder grenst aan de buitenkapel. De ronde structuur in dit bouwdeel is een voortzetting van de in de kelder aanwezige sacristie van het voormalige klooster. Het authentieke karakter is leidend geweest voor de conserverende maatregelen. Er zijn geen ingrijpende voorzieningen getroffen met betrekking tot isolatie of installatie, De bestaande interieurafwerking is gehandhaafd, hersteld en opnieuw geschilderd.
De gang met kanteltrap naar de kelder en een van de zogenaamde pelgrimskamers van het kapeldeel.
- Herbestemming van de schuur
De schuur heeft als herbestemming bed &breakfast gekregen, in combinatie met sanitaire voorzieningen ten behoeve van de woning en een kleine kantoorruimte.
De sfeer en de ruimtelijke kwaliteit van de schuur is in de ruimtes waaraan de grote poorten liggen behouden gebleven. Deze ruimtes, de ontbijtruimte met gang naar de loggia, de loggia zelf aan de woningzijde en de inpandige berging aan de oostgevel, staan in mooi contrast met de moderne gladde en strakke vormgeving van de “dozen” met daarin de nieuwe functies voor B&B slaapkamers met eigen badkamer, kantoor voor architectenbureau, werkkeuken met wasruimte, een toilet en badkamer.
De foto’s tonen achtereenvolgens:
De voorbereidingen voor de herbestemming van de schuur in volle gang,
een van de slaapkamers aan de tuinzijde
de gang van het B&B met het contrast origineel / oud met nieuw / modern
De ontbijt-en-vergaderruimte aan de voorzijde.
Projectorganisatie
De uitvoering was in handen van het Kerkbestuur Sint Martinus. De gemeente Venlo was nauw betrokken bij dit project.
De werkzaamheden van de aannemer Janssen Bouwgroep stonden onder toezicht van de architect ir. Geert Mevissen. Daarnaast was de architect niet alleen betrokken bij de voorbereiding en de uitvoering van dit project, maar ook bij de interieurinrichting en de opzet en exploitatie van het bed & breakfast.
Het bouwteam bestond uit Lei Schreurs namens de opdrachtgever Parochie Sint Martinus, Frank Janssen van aannemer Janssen Bouwgroep en ir. Geert Mevissen architect.
Er hebben tijdens de uitvoeringen 6 bouwvergaderingen plaatsgevonden, met een tussentijdse oplevering van de restauratie van het casco op 29 juni 2015 en de eindoplevering op 30 november 2016.( zie bijlagen: verslagen bouwvergaderingen)
De cultuurhistorische betekenis van de kapelboerderij en de promotie daarvan
Doel: Het project als cultuurhistorisch monument verduurzamen, ten behoeve van de
Doelgroepen: Gemeente Venlo en omgeving. Burgers, passanten, recreanten en toeristen. Stadsgidsen en vrijwilligers. (Sociale )Ondernemers.
De centrale doelstelling is om dit representatief deel van Venlo te behouden door ontwikkeling en implementatie in de ruimtelijke planvorming.
Het streven is dat cultuurhistorie een vanzelfsprekende impuls betekent voor Venlo als duurzame en attractieve stad.
De waardevolle cultuurhistorie van het gebouw begint in 1420 met de koop van een gebouwtje op een plek met de naam “Op gen Ooi” door 4 vrouwen. Een gebouw dat uitgroeide tot een klooster van de Orde der Annunciaten. Het klooster werd in 1580 verwoest door rondtrekkende troepen die in dienst waren bij Willem van Oranje.
De nonnen bouwden hier in 1609 een boerderij de Genooierhof, waarvan onderzoek nu uitgewezen heeft dat de achterwand van de haardpartij in de ontvangstruimte, deel uitmaakte van deze boerderij.
Het Kapelke van Genooi, de pelgrimskapel die in 1630 door de nonnen bij deze boerderij werd gebouwd, werd een begrip in Venlo en omgeving en steeds drukker bezocht. Nog steeds is het Kapelke een begrip voor de burgers.
Nadat in 1829 het eigendom van het Kapelke van Genooi met hele gebied daar rond omheen was overgedragen aan Parochie Sint Martinus, werd de boerderij grondig verbouwd. De verbouwing tot kapelboerderij had als gevolg dat het zicht op het Kapelke vanaf de entree aan de Sint Urbanusweg enorm werd verbeterd.
De gebouwen op de plek gingen beter bij elkaar horen er ontstond een ensemble van allure. Door de restauratie is de status van de kapelboerderij in ere hersteld.
De transformatie, enkele jaren geleden, van de ook hier gelegen schuur tot cafetaria met bediening door mensen met een beperking en nu de herbestemming van de kapelboerderij tot bed & breakfast, heeft de maatschappelijke betekenis en de culturele waarde van de plek rondom het Kapelke versterkt. De plek is met respect en liefde voor historie en landschap opgewaardeerd.
De ligging van de kapelboerderij samen met het Kapelke van Genooi, aan de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella, aan het Pieterpad en aan de fietsroute Maastricht – Arnhem is van grote betekenis voor de passanten, de pelgrims en de toeristen.
Doordat de plek aan deze routes ligt, en ook het Pelgrimshoes Genooierhof als B&B accommodatie aan de routes staat aangegeven, is het Kapelke van Genooi en haar omgeving nu letterlijk op de kaart gezet.
De naam van het pand na de restauratie en herbestemming is Pelgrimshoes Genooierhof, een naam die zowel herinnerd aan de oorspronkelijke boerderij uit 1609, als aan de betekenis van het Kapelke van Genooi als pelgrimsoord aan de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella.
In een sfeer die rust en respect uitstraalt, heeft het Pelgrimshoes Genooierhof nu een nieuwe impuls en een extra dimensie toegevoegd aan de plek van het Kapelke van Genooi.
De entree van de plek rondom het Kapelke van Genooi, met links de kapelboerderij Genooi met daarin het Pelgrimshoes Genooierhof, en rechts de Genuuijerie..
- Opwaardering directe omgeving
Niet alleen het monument zelf, maar ook de directe omgeving is aangepakt.
Met beukenhagen aan de voorzijde van het monument is een inpassing en overgang naar de openbare ruimte gecreëerd die voldoende afstandelijk maar tevens integrerend werkt, om rust en bereikbaarheid in harmonie te brengen.
Aan de achterzijde is ruimtelijkheid en stilte in een parkachtig landschap het leidend thema voor de inrichting.
Voorgevel
Achtergevel
- Bevorderen werkgelegenheid, inclusief social return.
Het project is uitgevoerd door aannemer Janssen Bouwgroep met als onderaannemer Brunken Timmerwerken waarbij onder leiding van 2 leermeesters en 2 leerlingen zijn ingezet voor opleiding tot Timmerman niveau 2 en 3, en Allround metselaar herstel en restauratie niveau 3.Tevens zijn nog een leerling loodgieter en een leerling elektra ingezet.
ROP Leerling bouwplaats
Tijdens de restauratie van de kapelboerderij zijn vier leerlingen via het ROP ingezet.
Bouwvakkers aan het werk tijdens de restauratie van de kapelboerderij